ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑ

Η ρομποτική χειρουργική είναι δημιούργημα της τηλε-χειρουργικής και προέκυψε ως ανάγκη της NASA και του Στρατού να βρεθεί τρόπος να χειρουργούνται εξ αποστάσεως όταν κινδύνευε η ζωή τους. Ταυτόχρονα, η ιατρική κοινότητα και οι ασθενείς είχαν αποδεχθεί την λαπαροσκοπική χειρουργική και τα πλεονεκτήματά της έναντι της «ανοιχτής» χειρουργικής πράξης.

Η ρομποτική χειρουργική αναπτύχθηκε για να προσφέρει περισσότερο εύκαμπτα εργαλεία, μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας στην κίνηση, πιο εργονομική θέση της χειρουργικής ομάδας, τρισδιάστατη και ακριβέστερη εικόνα του χειρουργικού πεδίου, άρση των περιορισμών που υπήρχαν στην πραγματοποίηση επεμβάσεων σε μικροσκοπικά και περιορισμένα χειρουργικά πεδία.

«Η ρομποτική χειρουργική βρίσκεται ήδη σχεδόν 30 χρόνια στην υπηρεσία της Ιατρικής και του ασθενούς»

• Το 1985 το ρομποτικό σύστημα PUMA 560 χρησιμοποιήθηκε για να εκτελέσει βιοψία εγκεφάλου με καθοδήγηση υπό CT έλεγχο.
• Το 1988, το σύστημα PROBOT, που αναπτύχθηκε στο Imperial College London, χρησιμοποιήθηκε σε ουρολογικές επεμβάσεις προστάτη.
• Το σύστημα ROBODOC της Integrated Surgical Systems τέθηκε σε λειτουργία το 1992 για να σμιλεύει με ακρίβεια τις επιφάνειες του ισχίου κατά την αρθροπλαστική και αντικατάσταση.
• Νέα εξέλιξη των ρομποτικών συστημάτων πραγματοποιήθηκε από την Intuitive Surgical με την κατασκευή του συστήματος da Vinci και από την Computer Motion με τα ρομποτ AESOP και ZEUS. Το σύστημα DaVinci έχει λάβει έγκριση από το FDA για μεγάλο εύρος χειρουργικών επεμβάσεων, που περιλαμβάνουν τη ριζική προστατεκτομή για καρκίνο προστάτου, την υστερεκτομή και την αποκατάσταση μιτροειδούς βαλβίδος και χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 800 νοσοκομεία σε Αμερική και Ευρώπη.
• Το 1998, ο Dr. Friedrich-Wilhelm Mohr πραγματοποίησε την πρώτη ρομποτικά υποβοηθούμενη αορτοστεφανιαία παράκαμψη, στο Leipzig Heart Centre στη Γερμανία, χρησιμοποιώντας το σύστημα DaVinci.
• Το 2001, ο J.Marescaux πραγματοποίησε χολοκυστεκτομή σε μία ασθενή στο Στρασβούργο της Γαλλίας ενώ ο ίδιος βρισκόταν στη Νέα Υόρκη (επέμβαση Lindberg).

Ρομποτικό Σύστημα da Vinci®

Το Ρομποτικό Σύστημα da Vinci® πραγματοποιεί όλο το φάσμα των λαπαροσκοπικών εγχειρήσεων, αλλά και μεγάλο ποσοστό των έως σήμερα κλασικών «ανοικτών» εγχειρήσεων. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά όμως είναι τα αποτελέσματά του στη χειρουργική ουρολογία. Σχεδόν όλες οι ουρολογικές επεμβάσεις που πραγματοποιούνται με ανοιχτό χειρουργείο γίνονται και ρομποτικά. Ο Χειρουργός Ουρολόγος που διενεργεί ρομποτικές επεμβάσεις είναι δεδομένο ότι διαθέτει τεράστια εμπειρία στη λαπαροσκοπική χειρουργική.

Αντιθέτως, ο ουρολόγος χειρουργός που διενεργεί μόνο λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, εάν δεν διαθέτει πιστοποίηση και εμπειρία στη ρομποτική χειρουργική, δεν μπορεί να τη διενεργήσει και γι΄ αυτό δεν την προτείνει στον ασθενή. Ενίοτε και την συκοφαντεί, παρ΄ ότι υπάρχουν πλέον σημαντικά στοιχεία διεθνώς για τα συγκριτικά της αποτελέσματα σε ορισμένες κατηγορίες επεμβάσεων.

Η ρομποτική απαιτεί έμπειρους χειρουργούς και (κυρίως λόγω κόστους) συστήνεται για τις περιπτώσεις όπου τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα είναι καθοριστικά για την ποιότητα του αποτελέσματος, όπως η ριζική προστατεκτομή λόγω των σημαντικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων έναντι της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, η μερική νεφρεκτομή για τα άριστα ογκολογικά αλλά και λειτουργικά αποτελέσματα με τη διαφύλαξη του παρεγχύματος του πάσχοντος νεφρού, η βουβωνική λεμφαδενεκτομή για την αντιμετώπιση τοπικά προχωρημένου καρκίνου του πέους, και η ριζική κυστεκτομή με δημιουργία νεοκύστης.

Σ’ αυτή την επέμβαση οι ασθενείς αποκτούν μία καίνουρια ουροδόχο κύστη, που φτιάχνει ο χειρουργός με την βοήθεια του ρομπότ από το λεπτό τους έντερο, προκειμένου να διαφυλάξει την ποιότητα ζωής τους και να καταργηθεί η παρά φύση έδρα με το σακουλάκι ούρων έξω από το σώμα.

Πώς λειτουργεί

Αποτελείται από μια κονσόλα χειρισμού, το Σύστημα InSite® Vision που δίνει τη δυνατότητα για πραγματική 3D απεικόνιση (Real time 3D) και ένα σύστημα 4 βραχιόνων (τεχνολογίας EndoWrist®), στο οποίο εφαρμόζονται τα χειρουργικά εργαλεία. Ο χειρουργός κάθεται στην κονσόλα, μέσα στη χειρουργική αίθουσα αλλά σε απόσταση από τον ασθενή, και χειρίζεται τα χειρουργικά εργαλεία των βραχιόνων, που εισάγονται πρώτα με μικροτομές λίγων χιλιοστών στο σώμα του ασθενούς από τη χειρουργική ομάδα.

Στη συνέχεια, έχοντας τρισδιάστατη εικόνα από την κονσόλα, ο χειρουργός κινεί με ειδικά χειριστήρια τους βραχίονες. Κάθε βραχίονας είναι συνδεδεμένος με ένα χειρουργικό εργαλείο και στον κεντρικό βραχίονα βρίσκεται η κάμερα. Χάρη στην τεχνολογία EndoWrist®, οι βραχίονες του da Vinci® διαθέτουν πολύ μεγαλύτερη ευελιξία από τον καρπό του ανθρώπινου χεριού, φτάνοντας σε περιστροφή έως τις 360ο.

Το da Vinci® διαθέτει επίσης ένα σύστημα φακών τρισδιάστατης απεικόνισης, το οποίο μεγεθύνει το χειρουργικό πεδίο έως και 15 φορές, διευρύνοντας ουσιαστικά τις δυνατότητες της ανθρώπινης όρασης και επιτρέποντας στον χειρουργό να κάνει λεπτομερείς, ακριβείς και πιο σταθερές κινήσεις. Ο χειρουργός χρησιμοποιεί τα χέρια του αλλά και ποδωστήρια για να ελέγχει την κάμερα, να ρυθμίζει την εστίαση και να προσαρμόζει τη θέση των βραχιόνων του ρομπότ.

Το ρομπότ δεν αντικαθιστά τον χειρουργό, αλλά δρα ως συνεργάτης υπό τον πλήρη έλεγχο και την καθοδήγησή του, χωρίς τον κίνδυνο να αναλάβει πρωτοβουλίες από μόνο του. Αποτελεί ένα νέο, σημαντικό εργαλείο και εφόδιο, που διευκολύνει το έργο του και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για πιο αποτελεσματικές επεμβάσεις.

Πλεονεκτήματα της Ρομποτικής Χειρουργικής στην Ουρολογία

Με τη ρομποτική χειρουργική για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, μηδενίζεται η πιθανότητα αιμορραγιών και τραυματισμών των περιφερειακών οργάνων και κυρίως των νεύρων που είναι υπεύθυνα για τη στυτική λειτουργία και την ούρηση και αποτελούσαν τις πλέον ανεπιθύμητες επιπλοκές του ανοιχτού χειρουργείου. Ιδιαίτερα δε για νέους σε ηλικία άνδρες, καθίσταται επέμβαση εκλογής. Με τη ρομποτική χειρουργική ελαχιστοποιείται η πιθανότητα μεταγγίσεων και μετεγχειρητικού πόνου και μειώνεται σε δύο μόνο ημέρες ο χρόνος παραμονής στην κλινική. Τα υπόλοιπα πλεονεκτήματα της ρομποτικής χειρουργικής που ισχύουν για όλες τις χειρουργικές ειδικότητες, είναι:

• Είναι μια ελάχιστα επεμβατική και ελάχιστα τραυματική μέθοδος, εξαιτίας της ακρίβειας με την οποία γίνονται οι κινήσεις του γιατρού.
• Εξασφαλίζει ελάχιστη απώλεια αίματος.
• Εξασφαλίζει μικρότερο πόνο.
• Ελαχιστοποιεί την πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
• Μειώνει σημαντικά το χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο.
• Εξασφαλίζει ταχύτερη ανάρρωση.
• Παρέχει καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα.
• Δίνει λύση στους περιορισμούς της λαπαροσκοπικής μεθόδου (δισδιάστατη εικόνα ή ασταθή εικόνα, απώλεια βαθμών ελευθερίας και αίσθησης, εργονομικά προβλήματα για τη χειρουργική ομάδα).
• Επιτρέπει στον χειρουργό να έχει τρισδιάσταση (3D) εικόνα του χειρουργικού πεδίου, σε πολύ μεγάλη μεγέθυνση.
• Εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια στις χειρουργικές κινήσεις. Καθώς οι χειρισμοί του χειρουργού στην κονσόλα μετατρέπονται σε κίνηση των χειρουργικών βραχιόνων εξαλείφεται σχεδόν το φυσιολογικό τρέμουλο των χεριών, με αποτέλεσμα μια πρωτοφανή χειρουργική δεξιότητα.
• Δίνει στο χειρουργό τη δυνατότητα να πραγματοποιεί δύσκολους χειρουργικούς χειρισμούς. Τα χειρουργικά εργαλεία των ρομποτικών βραχιόνων μπορούν να πραγματοποιήσουν όλες τις κινήσεις που πραγματοποιεί το ανθρώπινο χέρι (7 βαθμοί ελευθερίας στην κίνηση), με μεγαλύτερη δεξιότητα και ακρίβεια, ενώ περιστρέφονται σχεδόν 360ο μέσα στο χειρουργικό πεδίο.
• Παρέχει στον χειρουργό μεγαλύτερη άνεση κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Σε αντίθεση με την συνηθισμένη χειρουργική πρακτική, η ρομποτική χειρουργική επιτρέπει στον χειρουργό να πραγματοποιεί τις επεμβάσεις καθισμένος, μέσα σε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο και εργονομικά άριστο περιβάλλον. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται ο κάματος του χειρουργού, με πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις δύσκολων και πολύωρων επεμβάσεων.

Οφέλη για τον Χειρουργό

Απόλυτη οπτική: Το σύστημα da Vinci® βελτιώνει την αντίληψη του βάθους, προσφέροντας στους χειρουργούς τρισδιάστατη εικόνα. Επίσης παρέχει τη δυνατότητα μεγέθυνσης του χειρουργικού πεδίου για πολύ ακριβείς και λεπτομερείς κινήσεις. Ενδεικτικά, τα αγγεία που έχουν μέγεθος χιλιοστού εμφανίζονται στο μέγεθος ενός μολυβιού.

Απόλυτη ακρίβεια χειρουργικών χειρισμών: Στο ρομποτικό σύστημα χρησιμοποιούνται μικρότερα εργαλεία από αυτά που χρησιμοποιούνται στη λαπαροσκοπική χειρουργική και έχουν τη δυνατότητα περιστροφής έως και 360ο, με αποτέλεσμα να παρέχουν άριστη πλαστικότητα, ακρίβεια και σταθερότητα κινήσεων.

Επίσης, δίνουν τη δυνατότητα στο χειρουργό να προσεγγίσει απρόσιτα μέχρι σήμερα σημεία κατά τη διάρκεια της επέμβασης με απόλυτη ασφάλεια.

Ελάχιστη παρέμβαση στο σώμα του ασθενούς: Η επέμβαση πραγματοποιείται μέσα από τομές λίγων χιλιοστών, που αποτρέπουν τη μεγάλη απώλεια αίματος και το τραύμα στο σώμα.

Μεγέθυνση χειρουργικού πεδίου

Οφέλη για τον Ασθενή

Η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος του Συστήματος προσφέρει στον ασθενή πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως: μικρότερη διάρκεια αναισθησίας, μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης ή απώλειας αίματος, ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου και της δυσφορίας, σημαντική μείωση της περιόδου νοσηλείας, καθώς και γρήγορη ανάρρωση και επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες, παράλληλα με ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα.

Δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να προετοιμάσει την επέμβαση στον Η/Υ, χρησιμοποιώντας τις εικόνες των εσωτερικών οργάνων των ασθενών που προκύπτουν από τις εξετάσεις τους. Ο χειρουργός μπορεί επίσης και κατά τη διάρκεια της επέμβασης να ανακαλέσει στην οθόνη του και να συμβουλευτεί χρήσιμες εικόνες.

Μείωση χρόνου αποθεραπείας

Διενεργούμενες ρομποτικές χειρουργικές πράξεις από τους ιατρούς:

• Ριζική προστατεκτομή (με ή χωρίς λεμφαδενεκτομή) με στόχο τη διατήρηση της στύσης και της απόλυτης εγκράτειας στο συντομότερο χρονικό διάστημα.
• Βουβωνική λεμφαδενεκτομή για σταδιοποίηση ή θεραπεία τοπικά προχωρημενου καρκίνου πέους (η πρώτη επέμβαση του είδους στην Ευρώπη πραγματοποιήθηκε από τους ιατρούς).
• Ριζική νεφρεκτομή για μεγάλους όγκους του νεφρού.
• Μερική νεφρεκτομή για μικρούς όγκους του νεφρού με σκοπό την μέγιστη δυνατή διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας.
• Ριζική νεφροουρητηρεκτομή για όγκους του ουρητήρα ή της νεφρικής πυέλου.
• Απλή νεφρεκτομή για μικρό ή μη-λειτουργικό νεφρό.
• Πυελοπλαστική για στένωση της πυελοουρητηρικής συμβολής.
• Ουρητηρολιθοτομή σε ευμεγέθεις λίθους που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ενδοσκοπικά.
• Επινεφριδεκτομή για όγκους επινεφριδίων.
• Ριζική κυστεκτομή με λεμφαδενεκτομή και ιλεοδερμική ουροστομία τύπου Bricker ή εγκρατή ορθότοπη νεοκύστη.
• Αντιμετώπιση κιρσοκήλης
• Ριζική οπισθοπεριτοναϊκή λεμφαδενεκτομή για εκτεταμένους όγκους όρχεων.
• Ιεροκολποπηξία σε πτώση πυελικού εδάφους στη γυναίκα με συνυπάρχουσα κυστεοκήλη ή και ορθοκήλη και παράλληλη αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων.